[img][/img]
Máu đã đổ, nhưng Thể Công vẫn xốc tới

Rời Hà Nội từ giữa tháng 5/1965. Đến tháng 7 năm đó, Thể Công chính thức trực thuộc Trường sỹ quan Lục Quân. Định cư ở Công trường 50 (ký hiệu địa danh trường SQLQ) chưa lâu thì ngày 9/9, Thể Công - đơn vị TDTT đầu tiên và duy nhất - bị bom Mỹ ném trúng đội hình! Chuyện đó xảy ra cách nay tròn 40 năm!

Sau khi ổn định tổ chức ở Lục Quân, Thể Công tuyển chọn lực lượng trẻ cho 4 đội: Bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ và thể dục dụng cụ. HLV các môn đã đạp xe đi các nơi để chọn lựa sơ bộ. Đầu tháng 9 đã gom được gần 300 em ở độ tuổi từ 13-17. Ngày 9/9, hơn 100 em từ nhiều nơi: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Thanh Hoá, Nghệ An… được triệu tập về SVĐ Công trường 50 (Sơn Tây) để kiểm tra tổng hợp (thể lực, kỹ thuật, ý thức thi đấu và y tế xem xét về nội tạng).

Theo quy định, mọi việc đều tiến hành thật sớm, kết thúc công việc trước 9h, rút ra khỏi doanh trại đề phòng máy bay Mỹ bắn phá. Hai ngày đầu mọi việc đều trôi chảy. Ngày thứ ba (9/9), vào những phút cuối, khi đang chuẩn bị thu quân thì 2 máy bay Mỹ bất ngờ vọt qua, bay rất thấp, ném xuống một loạt bom: 2 quả trúng nhà kho, làm sập phòng truyền thống Thể Công. 2 quả trúng khu quân y, nơi đang có các em nhỏ vừa chiếu, chụp X quang xong. Bác sỹ Lê Thế Tôn, 3 cán bộ y tế và em Nguyễn Văn Tân 13 tuổi, dự tuyển vào đội Thể dục dụng cụ ngã xuống tại chỗ, một số khác bị thương! Không kịp báo động, tổ chiến đấu của đồng chí Đỗ Văn Nhật (VĐV bóng chuyền) bắn được một loạt đạn trung liên nhưng không trúng máy bay! Tổn thất đối với Thể Công là rất lớn, máu đã đổ và nhà sập! Nhiệm vụ khắc phục hậu quả, ổn định tình hình đơn vị và đồng bào quanh vùng đặt ra hết sức khẩn trương.

Không chút hoang mang, ai vào việc nấy, làm thủ tục chôn cất tử sỹ đúng nghi thức, lo chính sách chu đáo cho gia đình người bị nạn, toàn thể cán bộ VĐV Thể Công tình nguyện hiến máu tập thể (mỗi người 200ml) để cứu anh chị em bị thương, động viên các em dự tuyển yên tâm trở về nhà chờ ngày lên kiểm tra tiếp những nội dung còn thiếu, tổ chức xe đưa các em về Hà Nội và mua vé cho các em ở tỉnh xa về nhà… Tất cả phải xong trong đêm 9/9. Sau đó 3 đêm, Thể Công vào cứu phòng Truyền thống, nhà kho, thu dọn đống đổ nát và giữ lại những thứ có thể, cùng anh em cảnh vệ xoá đi vết tích những hố bom!
Chiến tranh do bọn xâm lược Mỹ gây ra đã thử thách đoànThể Công như thế! Nhưng không ai nao núng, tất cả đều sẵn sàng chuẩn bị đối phó nếu còn gặp tình huống xấu hơn. Sơ tán ra Đồi Vàng 3 tuần, Thể Công xin phép cấp trên đi tìm địa điểm thích hợp để ổn định cuộc sống và xây dựng đơn vị lâu dài. Làng Đại Tự, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, cách bản doanh nhà trường 20 km, cách Hà Nội 15 km được chọn.
Mừng thay, các em nhỏ sau vụ bị bom ngày 9/9 đã trở lại đúng hẹn và gần như không thiếu em nào! Có thể coi đó là tinh thần dũng cảm, dấn thân, không sợ gian khổ hy sinh của tuổi trẻ và đó thực sự là nguồn khích lệ lớn đối với BLĐ Thể Công lúc bấy giờ. Lại qua mấy vòng kiểm tra nữa mới kết thúc. Dĩ nhiên, không phải ai cũng trúng tuyển, nhưng dù phải ra về các em đều vui vẻ công nhận những bạn được chọn là có trình độ hơn mình, đặt lòng tin và chúc họ xứng đáng là “Thể Công” tương lai.

Ngày 5/11/1965, gần 50 em đầu tiên được mặc quân phục, đội mũ có sao, nhập ngũ trước tuổi, trở thành các chiến sỹ nhỏ “Thể Công”. Tất cả cùng hoà chung với đàn anh, những kiện tướng thể thao đã từng Nam chinh – Bắc chiến xác định quyết tâm.

Dù chiến tranh ác liệt, khó khăn đến đâu vẫn cùng nhau xây dựng đơn vị thành công. Thích nghi nhanh chóng với cách sống ở nông thôn thời chiến, sinh hoạt đèn dầu, tắm nước ao, giúp dân sản xuất, phòng không, tôn trọng tín ngưỡng của dân… đồng thời tranh thủ ngày, đêm học tập rèn luyện về mọi mặt để trở thành VĐV quân đội – Thể Công!

Nhờ vậy mà sau mấy năm phấn đấu dưới bóng luỹ tre làng Thìa, các em nhỏ vượt qua trận bom ngày 9/9 đã trở thành một loạt kiện tướng thể thao các môn Thể dục dụng cụ, bóng rổ, bóng chuyền, chiếm lĩnh các kỷ lục huy chương cao trong thập kỷ 70. Riêng bóng đá có thể kế đến: Phan Văn Mỵ, Vũ Mạnh Hải, Vương Tiến Dũng, Nguyễn Viết Cầu, Bùi Xuân Thêu, Vũ Đình Bội, Đặng Ngọc Hùng, Lê Văn Hiếu, Lê Quang Minh, Nguyễn Trọng Giáp, Nguyễn Thế Anh, Nguyễn Duy Phú, Nguyễn Văn Nhật, Bùi Ngọc Chi… cùng nhiều anh em khác. Họ không bao giờ quên quãng thời gian trai trẻ gian khó mà hào hùng ấy. Và những trái bom ngày 9/9/1965 của Mỹ đánh vào đội hình Thể Công chỉ được coi như sự khơi dậy thêm lòng yêu nước, chí căm thù giặc, thôi thúc họ trưởng thành nhanh cho kịp với nhiệm vụ mà thôi.

Trung phong Bưởi (9-Thể Công) đi bóng qua Tòng, Nghẽn và sút ghi bàn thắng trong trận Thể Công gặp Hoàng Diệu năm 1955
Hào hùng truyền thống Thể Công

LTS: Trong những ngày tháng 9 này, Đoàn TDTT QĐ – một trung tâm thể thao lớn của nước ta tròn 50 tuổi, và ngay sau ngày thành lập không lâu, tháng 10 năm 1954, Đoàn đã theo chân sư đoàn quân tiên phong (Sư đoàn 308) vào tiếp quản Hà Nội với những hoạt động văn hoá – thể thao đầu tiên đầy ấn tượng.

Đại tá Ngô Xuân Quýnh – nguyên Trưởng đoàn TDTT QĐ, một trong 23 thành viên đầu tiên của đơn vị đã ghi lại những ngày cuối tháng 9, đầu tháng 10 đáng nhớ ấy. Báo Bóng đá xin trích đăng một số đoạn để chúng ta cùng ôn lại.

I/ Ngày ra đời đội công tác TDTT Quân đội
Đại thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Genever về Đông Dương được ký kết, cuộc kháng chiến chống xâm lược Pháp thành công, hoà bình lập lại, đất nước chúng ta bước sang một thời kỳ mới. Với tầm nhìn xa, thấy rộng của người lãnh đạo, đồng chí Nguyễn Chí Thanh – uỷ viên BCT, Chủ nhiệm TCCT – chỉ thị thành lập Đội Công tác TDTT quân đội và giao cho Trường lục quân Việt Nam – nơi có phong trào TDTT tốt nhất của ta lúc đó – hình thành bộ khung và lực lượng nòng cốt ban đầu.

Chấp hành chỉ thị ấy, Trường Lục quân đã giao cho đồng chí Nguyễn Văn Bưởi – cán bộ phòng huấn luyện (nguyên là cựu danh thủ đội bóng đá USAGA (Hoả xa) và đồng chí Nguyễn Thông – cán bộ Phòng Chính trị (nguyên là “túc cầu tiểu vương”, một trong “ngũ hổ Bắc thành” nổi tiếng), chọn những cán bộ, chiến sĩ có năng lực tốt nhất về 3 môn: bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ hiện có ở Trường để lập danh sách nhà trường xét duyệt.

Dựa vào các ĐT của Trường, sau hai tuần chọn lựa, một danh sách 22 người được Nhà trường quyết định như sau:

Đội bóng đá 11 người: Thủ môn Lê Nhâm (1); hậu vệ Phạm Ngọc Quế (2), Nguyễn Văn Hiếu (3), Nguyễn Thiêm (4) – đội trưởng; tiền vệ Ngô Xuân Quýnh (5), Phạm Mạnh Soạn (6); tiền đạo Trương Vinh Thăng (7), Nguyễn Bá Khánh (8), Nguyễn Văn Bưởi (9), Nguyễn Thông (10), Vũ Tâm (11).

Đội bóng rổ 5 người: Phạm Long (đội trưởng), Đặng Vũ Côn, Nguyễn Trọng Thiện, Đào Sỹ Lạng, Đỗ Mạnh Hân.

Đội bóng chuyền 6 người: Đoàn Khá (đội trưởng), Phạm Lượng, Phan Đình Nha, Nguyễn Doãn Cường, Dương Lương Hạnh, Nguyễn Văn Hèo.

Tuyển chọn vừa xong thì đồng chí Lý Đức Kim – cao hơn 1m80, giỏi bóng chuyền, bóng rổ có thể dự bị cho bóng đá lại có nhiều khả năng khác, đang đi công tác xa, bất ngờ về kịp. Đồng chí đến gặp cấp trên thiết tha xin nhập đội, cả đơn vị nhất trí ủng hộ, Nhà trường đồng ý, quyết định bổ sung. Đó là thành viên thứ 23.

Theo nguyện vọng chung, mọi thành viên đều xin được lấy ngày thành lập đơn vị để mỗi người luôn được mang trong mình tinh thần bất khuất của “thành đồng Tổ quốc”.

Lãnh đạo chấp nhận, sáng 23/9/1954, Nhà trường tổ chức lễ kỷ niệm lần thứ 9 ngày Nam bộ kháng chiến đồng thời công bố chính thức thành lập Đội Công tác TDTT QĐ, chỉ định đồng chí Nguyễn Văn Bưởi làm Đội trưởng, đồng chí Nguyễn Thông làm phó đội trưởng về chuyên môn, đồng chí Nguyễn Bá Khánh làm Chính trị viên – bí thư Chi bộ và ra lệnh lên đường ngay trong hôm đó.

Sau bữa cơm liên hoan đơn giản, toàn đội có 2h đi chào, chia tay các giáo viên và đồng đội gần gũi – những người lâu nay đã cùng gắn bó với nhau trong luyện rèn dưới mái trường Lục quân thân yêu. Chưa biết công việc sắp tới ra sao, nhưng ai cũng chúc và mong toàn đội phấn đấu hết lòng cho sự nghiệp TDTT, tin tưởng vào tiền đồ tươi sáng của đơn vị mới mẻ và non trẻ này.

Mỗi người một ba lô cá nhân, đồ dùng chung cho nghiệp vụ chỉ có ít quần áo, giày bóng, lưới… để tập luyện, thi đấu, một túi thuốc và một ít dụng cụ nấu ăn, tất cả đựng gọn trong 6 chiếc túi vải xanh nhỏ, có thể thay nhau mang, vác.

Đồng chí Nguyễn Quang Thìn, Hiệu uỷ viên, cán bộ cao cấp, được lãnh đạo Nhà trường giao nhiệm vụ trực tiếp dẫn đội hành quân, bàn giao về Tổng cục chính trị.

5 ngày sau chúng tôi đến Đại Từ (Thái Nguyên). Đồng chí Võ Hồng Cương – lãnh đạo phó Cục trưởng cục Tuyên huấn thay mặt Cục Trưởng Lê Quang Đạo và lãnh đạo TCCT nhận bàn giao và tiếp đón chúng tôi niềm nở, thân tình. Cấp trên điều ngay cho đội 2 nhân viên Nguyễn Văn Đạt và Nguyễn Văn Cấp để đơn vị tự quản về hậu cần. Đặc biệt đội được bổ sung danh thủ Nguyễn Văn Thành (tức Tý Bồ) – người vốn đá bóng nổi tiếng và cũng đã học Lục quân khoá 6, vừa đi quản giáo tù binh từ Tây Bắc về.

Chúng tôi rất vui, toàn đội bước vào học các chính sách, kỷ luật nhập thành và chuẩn bị cho ngày về Hà Nội.

II/ Về Hà Nội
Ngày 1/10/1954. Đội nhận lệnh dùng một xe tải quân sự Liên Xô, ngược lên Bình Ca, rồi dùng ca nô xuôi sông Lô về Sơn Tây. Đang mùa lũ, nước sông lên to ngập bờ, chảy xiết, ca nô lao nhanh theo dòng. Ngã ba Việt Trì bát ngát, mênh mông như biển cả. Toàn đội hào hứng hát bài Hải quân Việt Nam, tiếng vỗ tay át cả tiếng sóng. Lên đến bến Trung Hà, về thị xã Sơn Tây, đội đóng quân trong các nhà dân ở khu vực Cửa Tiền, cạnh sân vận động.

Ngày 2 buổi tập chuyên môn. Những lúc cần đấu đối kháng, bóng đá làm quân xanh cho bóng rổ, bóng chuyền. Và ngược lại, bóng rổ, bóng chuyền lại làm đối thủ cho bóng đá. Ngoài giờ tập luyện, học chính trị là học thêm những bài hát về hoà bình, về thủ đô…. Chúng tôi đi thăm bà con quanh vùng nhằm tìm hiểu về cuộc sống, tâm tư, tình cảm của nhân dân vùng mới giải phóng. Buổi tối nghe các anh Bưởi, Thông, Bồ kể chuyện về con người, tập quán và những danh thắng của thủ đô, về sân vận động Mangin, SEPTO về những trận đấu đáng nhớ trước năm 1954. Các anh Tâm, Hiếu thì ôn lại 60 ngày đêm chiến đấu oanh liệt ở Liên khu I, chợ Đồng Xuân… của Trung đoàn thủ đô mà chính các anh đã trực tiếp tham gia trong những ngày đầu kháng chiến.

Anh Trần Cao Đường (Tý Đường) vốn là “tiểu Racing” rồi cầu thủ đội Eclair (của cụ Trần Văn Quý), đã từng đá cho đội tuyển Lục Quân khoá 8, lúc này đang tập duyệt binh ở Tông. Biết chúng tôi ở Sơn Tây, anh tìm đến, rồi nằng nặc xin bằng được thủ trưởng đơn vị cho “về đá bóng với Thể Công”. Và chỉ 3 ngày sau, anh đã về tập vói chúng tôi dù chưa đủ thủ tục điều động.

Làm việc không nghỉ, nhưng những ngày đầu tháng 10 này chúng tôi cảm thấy sao mà thời gian trôi chậm thế, ai cũng mong giờ nhập thành đến nhanh.

Ngày 10/10, một bộ phận của TCCT lên đường, theo chân Sư đoàn Quân Tiên Phong vào Hà Nội. Chúng tôi càng sốt ruột, dù đã biết sẽ vào sau một ngày. Đêm mùng 10 cả đơn vị hầu như không ai ngủ, chỉ mong cho trời sáng.

Sáng 11/10, từ tinh mơ, toàn đội đã trang phục chỉnh tề, lên xe (có cắm cờ đỏ sao vàng) theo đường 11A xuôi về Hà Nội. Trên thùng xe, bỏ mui bạt cho thoáng, dù có ghế nhưng chẳng ai ngồi, tất cả đều đứng dạt ra hai bên thành xe để nghe các anh “Hà Nội chính hiệu” giới thiệu các địa danh dọc đường. Phùng, Tạm Trôi, Lai Xá, Cầu Diễn… nơi nào cũng treo quốc kỳ đỏ rực, thấy có xe bộ đội về thủ đô, bà con đổ ra hân hoan vẫy chào. Nhiều em thiếu nhi còn chạy tiễn theo xe một đoạn.

Đến Cầu Giấy - ngõ cửa phía tây Hà Nội - nhân dân đổ ra đón, chờ tặng hoa đứng kín cả đường, đông, vui, niềm nở. Chúng tôi xuống xe và chỉ chốc lát lọt vào giữa rừng hoa và những cánh tay xiết chặt của đồng bào. Nhiều bà mẹ cười tươi mà mặt lại ứa lệ. Một cụ ông áo dài, khăn xếp cầm tay tôi hỏi thăm tên tuổi, sức khoẻ, quê quán rồi dắt tới một mộ đá bên đường hỏi: “Anh bộ đội có biết ai nằm đây không?”. Thấy dòng chữ Pháp khắc trên tấm bia mộ, tôi đọc: “Colonel Henri Riviere”…. Rồi nói luôn: “Viên quan năm thực dân này chỉ huy quân Pháp tấn công Hà Nội lần thứ hai đã gặp phải sức kháng cự quyết liệt của quân, dân ta và đã tử trận ở đất Cầu Giấy này!” Cụ già cười lớn: “Ôi! Anh nhớ sử quá! Chuyến này Tây chuồn, có lẽ ta nên cũng cho cái mộ này đi Tây luôn chứ nhỉ!” Mọi người cùng cười vui, tỏ ý đồng tình.

Đến Kim Mã bà con ra đón càng đông, nhiều người dõi theo chăm chú như có ý tìm người thân trong đám chúng tôi. Xe cứ phải dừng rồi nhích dần từng đoạn một. Qua tiếng loa truyền thanh chúng tôi được biết: Hôm qua, cũng vào giờ này, anh hùng Nguyễn Quốc Trị, dẫn đầu trung đoàn Thủ đô - một cánh của Sư đoàn 308 đã đi bộ vào tiếp quản theo đường này.

Xe rẽ trái theo đường Hoàng Diệu chừng non cây số, rồi dừng trước sân vận động Mangin. Một cán bộ tiền trạm ra đón. Anh Bưởi ra lệnh: “Tất cả xuống xe, chỉnh đốn trang phục ra sân làm lễ chào cờ”. Chúng tôi nhanh nhẹn xếp hàng nghiêm trang, hướng lên lá cờ đỏ sao vàng cực lớn đang phấp phới bay trên đỉnh cột cờ. Anh Vũ Tâm bắt nhịp cho toàn đội hát Quốc ca. Lễ chào cờ đơn giản nhưng đối với chúng tôi thật đặc biệt, đầy ý nghĩa. Ai nấy đều cảm thấy xúc động tự hào lòng lâng lâng khó tả.

Ngôi nhà lớn của Câu lạc bộ quân nhân (Foyer du soldat) ở số 19 Hoàng Diệu có hai tầng, tầng 1 là chỗ ở của đoàn văn công, tầng 2 là của cánh TDTT. Chúng tôi cùng nhau dọn dẹp, ổn định chỗ trú quân. Thực ra cũng chỉ lau sạch sàn gỗ, trải chiếu, căng dây mắc màn, xếp đồ đạc cho có trật tự, rồi quét dọn vệ sinh xung quanh nhà. Sau đó tất cả kéo nhau ra ngắm nhìn toàn cảnh sân vận động. Khắp nơi cỏ ngập đến ngang lưng. Từng đàn chim sẻ sà xuống nhặt hạt cỏ. Đi vòng quanh quan sát hồi lâu, anh Nguyễn Thông gọi chúng tôi lại, nói trong tiếng thở dài:” Không ngờ sân Mangin hoang tàn thế này!” Rồi bỗng anh cao giọng, dứt khoát: “Nhưng không sao! Chúng ta đã về Hà Nội và sẽ cải tạo và làm đẹp chốn này. Mảnh đất thiêng dưới chân Cột cờ sẽ nâng bước chân chúng ta trong những năm tháng tới đây. Vạn sự khởi đầu nan. Nên bắt đầu từ đâu và làm thế nào, chúng ta cùng nghĩ, cùng bàn rồi cùng làm. Tôi tin sẽ làm được. Chúng ta không đơn độc!”

III/ Vào việc
Trưa hôm ấy (11/10/1954), ăn xong không ai chịu nằm nghỉ, chúng tôi theo nhau đi xem mọi ngóc ngách của khuôn viên sân vận động. Từ đầu năm 1954, khi tiếng súng rền vang ở Điện Biên Phủ và ở các chiến trường phối hợp thì có lẽ quân Pháp không có hoạt động thể thao gì ở đây nữa. Sân vận động bị bỏ thành bãi hoang. Đường chạy, khu điền kinh cũng bị cỏ, rác phủ kín. Khán đài A rêu bám, ẩm mốc, nhiều ghế băng mục nát. Bên khu B lại càng hoang tàn hơn. Mọi người đều chung ý nghĩ: Việc đầu tiên phải làm ngay là dọn sạch cỏ rác, sửa sân để có nơi luyện tập cho cả 3 đội bóng càng sớm càng tốt.

Đó cũng chính là kết luận của chỉ huy đội trong cuộc họp buổi chiều. Theo sáng kiến của các đồng chí vốn gốc Hà Nội, đơn vị cử người vào làng Ngọc Hà, Hữu Tiệp nhờ bà con có kinh nghiệm đến giúp. Hôm sau, hơn 20 phụ nữ với liềm và quang gánh vào sân, dàn hàng ngang cắt cỏ. Chị em rất thạo việc, nhưng cỏ quá cao và dày, các chị đề nghị mượn thêm liềm để bộ đội cùng cắt, đồng thời cho người ra Cột đồng hồ, gọi anh em chuyên mua, bán cỏ ngựa ở đó vào cắt giúp và cho luôn họ cỏ. Ngày thứ hai có đến gần trăm người làm. Sau 3 ngày, sạch cỏ, chúng tôi đi mượn cuốc, xẻng, mai, đầm… đắp nền sân bóng chuyền, mặt sân bóng rổ, sửa cầu môn và kẻ vôi sân bóng đá. Từ ngày 15/10, 2 đội đã có chỗ tập. Riêng bóng rổ, trong khi chờ thuê thợ làm bảng rổ, phải đi tập nhờ ở sân Tây Luông (gần phố Hàng Than).

Cùng với việc củng cố sân bãi, một số đồng chí được cử đi liên hệ với các cơ quan, chuẩn bị cho các hoạt động chuyên môn.

Những người đầu tiên mà chúng tôi tìm đến là bác Huy Khôi, vốn là cán bộ Nha Thể dục TƯ, bác Mai Duy Dưỡng, nhà cựu vô địch bóng bàn đánh giỏi cả hai tay, cũng mới từ chiến khu về, nay phụ trách Ban TDTT Hà Nội, anh Quang Ngọc ở Đoàn Thanh Niên (trụ sở ở phố Vọng Đức)… Các anh Thông, Bưởi, Bồ… do quen biết cũ đã đến với các bác Thìn A, Điển (râu), Luyến (hói)… Anh Hiếu thì về nhà gặp anh ruột là bác Nghĩa (min) để thăm hỏi và và tìm hiểu tình hình. Các đồng chí bóng rổ, bóng chuyền sớm làm quen với anh Dương Kỳ Hưng – một danh thủ bóng bàn, lại là người có uy tín trong giới học sinh, sinh viên nội thành. Chỉ sau buổi trao đổi chúng tôi thấy rõ nhân dân Hà Nội, nhất là thanh niên, học sinh rất yêu thích thể thao. Một kế hoạch hoạt động sơ bộ vạch ra, được cấp trên đồng ý.

Bóng chuyền đi trước, vì tổ chức gọn nhẹ. Đội đến đấu ở Trường Chu Văn An, Nguyễn Trãi… rồi mời các đội bạn vào thi đấu ở sân Cột cờ. Khán giả ngày một đông. Bóng rổ thì cùng tập với các đội Hoa kiều. Bà con người Hoa vô cùng ngạc nhiên khi thấy bộ đội ta thắng được các đội mạnh của họ và vui lòng nhận lời tổ chức trận đấu công khai với đội Hà Hoa.

Bóng đá khó khăn hơn vì sân rộng, khán giả đông, liên quan đến nhiều ngành. Công tác an ninh ở vùng mới giải phóng là vấn đề lớn. Nhưng tin ở nhân dân và lực lượng quân quản, được Đoàn Thanh niên và anh em TDTT Hà Nội hết lòng giúp đỡ tổ chức, cấp trên đồng ý cho đội Bóng đá ra mắt khán giả Thủ đô vào cuối tháng 10, hoặc đầu tháng 11.

Dư luận chung cho rằng, bóng đá Hà Nội rất mạnh. Nhiều cầu thủ giỏi vẫn ở lại, không di cư vào Nam. Đội ta tuy có một số danh thủ cũ như Thông, Bưởi, Bồ, Thiêm, Đường nhưng đều đã lớn tuổi, sức khoẻ có hạn, còn lại số đông là thanh niên mới tập đá bóng trong vùng kháng chiến thì trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm thi đấu chưa có là bao. Đành rằng đây chỉ là trận đấu giao hữu, nhưng là trận đầu ra quân của một đơn vị trong lực lượng vũ trang. Trận đầu phải thắng là yêu cầu có tính nguyên tắc và là truyền thống của Quân đội. Bóng chuyền, bóng rổ đã mở đường thắng lợi có ảnh hưởng tốt. Bóng đá được quân và dân ta hâm mộ hơn, chờ đợi hơn, càng cần phải làm tốt hơn. Sau khi cân nhắc, chúng tôi đã mời đội Trần Hưng Đạo – một đội vào loại khá của Hà Nội lúc đó, các cầu thủ phần đông là anh em thợ thủ công và người làm nghề tự do, dễ tiếp xúc. Trận đấu dự định vào chiều ngày 28/10 trân sân Hàng Đẫy. Đội bạn hăng hái nhận lời. Thay mặt đội, anh Quý (rỗ) đến sân Cột cờ tỏ sự hân hoan và vinh dự của đội Trần Hưng Đạo được đấu trận đầu tiên sau ngày Thủ đô giải phóng, mà lại được gặp đội “đàng mình” thì còn gì vui bằng.

Ba ngày trước trận đấu, tin vui được đăng báo, đọc trên đài phát thanh. Mở cửa xem tự do, không bán vé. Nhiều áp phích và biểu ngữ được trương lên. Đã gần 1 năm nay chưa có trận bóng đá nào, đặc biệt lại có đội bóng bộ đội từ chiến khu về thi đấu trận đầu. Mọi người càng náo nức chờ đợi.

IV. Trận đầu ra quân
Sân Hàng Đẫy ngày ấy chỉ mới có khán đài A, nhưng được trang hoàng đẹp. Cờ Tổ quốc và chân dung Bác Hồ được đặt trang nghiêm trên cao, khẩu hiệu mứng Thủ đo giải phóng, mừng đất nước hoà bình trưng lên khắp nơi. Cờ đỏ rợp trời. Gần một vạn khán giả đến kín sân từ rất sớm.

Thể Công mặc áo đỏ (vải đỏ cờ), quần trắng, tất đỏ, đính quân hiệu trước ngực. Đội vừa xuống xe, bà con xúm quanh, tay bắt mặt mừng. Có người nắn vai, vỗ vào lưng các cầu thủ quân đội và nói: “Bộ đội ta khoẻ mạnh vạm vỡ thế này thế mà cho đến cách đây mấy thắng chúng nó còn dám rêu rao rằng quân Việt minh đói rách, gầy yếu, đến 7 người níu một cành đu đủ mà không gãy! Thật láo lếu hết chỗ nói!”. Một số người cố chen vào để nhìn thật rõ xem có đúng là các anh Bồ, Bưởi, Thông… còn sống thật không. Và khi nhận ra nhau thì ôm chặt lấy và dàn dụa nước mắt vì sung sướng.

Đội hình TC có: Nhâm (T/M số 1), hậu vệ: Quế (2), Hiếu (3), Thiêm (4, thủ quân), tiền vệ: Quýnh (5), Soạn (6), hộ công: Bá Khánh (8), Thông (10), tiền đạo: Thăng (7), Bưởi (9), Tâm (11). Dự bị: Tý Bồ (hiệp 2 vào thay Thông), Tý Đường (vào thay Khánh), Kim, Khá (bóng chuyền).

Đội Trần Hưng Đạo, mặc áo xanh, quần trắng, tất xanh.

Hai đội dắt tay nhau ra sân trong tiếng hoan hô kéo dài của khán giả. Chúng tôi có cảm giác là người xem không quan tâm lắm đến chuyện thắng, thua mà niềm hân hoan chủ yếu là được xem đá bóng trong hoà bình, lại được xem người Hà Nội mình đá với bộ đội từ chiến khu về. Chưa biết quân ta đá ra sao, nhưng thấy hàng ngũ chỉnh tề, ai cùng mạnh khoẻ, trông có dáng cầu thủ, thế là sường bụng rồi.

Thể Công được giao bóng trước. Anh Bưởi gạt bóng cho anh Khánh rồi vọt lên. Anh Khánh chuyền cho anh Thông, anh Thông tỉa một đường bóng sệt vào nách trái trung vệ đội Trần Hưng Đạo, anh Bưởi làm động tác giả đổ người sang trái nhưng lại đẩy bóng sang chân phải và sút luôn ở cự ly khoảng 22m. Đây vốn là cú sút sở trường nổi tiếng của anh từ hồi còn đá ở đội Hoả Xa (USAGA với ông Hà Đăng Aán). Bóng bay căng vào góc cao, mở tỷ số. Bất ngờ quá. Chưa đầy 30’’! Khán giả (và cả đội bạn ngỡ ngàng), lặng đi vài giây rồi tung cả mũ nón hoan hô hồi lâu. Chúng tôi cố ghìm nén, không quá bộc lộ khi mừng bàn thắng nhưng thực lòng sung sường không tả xiết. Trận đầu, bàn thắng nhanh và đẹp của anh Bưởi-người chỉ huy đáng kính-làm tăng niềm tự tin cho toàn đội. Với đội bàn thì “đòn phủ đầu” này cũng gây nên cú sốc nhất định. Phải mươi phút sau đội bạn mới tỉnh lại, trận đấu đi vào thế giằng co, cân bằng.

Hiệp 2, đội bạn rút kinh nghiệm, đá chỉnh tề hơn và chủ động cầm được nhiều bóng hơn. Phía ta, ngoài trình độ chưa đồng đều, vừa phải hành quân xa, lo giải quyết nhiều việc, tập luyện chưa được bao nhiêu. Lần đầu ra sân, một số còn căng thẳng về tâm lý, lúng túng khi gặp khó khăn. Giữa hiệp 2, TC bị phạt góc, cánh phải đội bạn treo một đường bóng bổng, hậu vệ ta đánh đầu trượt, cầu thủ Quý của THĐ sút bóng vào lưới, gỡ hoà 1/1. Tỉ số giữ nguyên cho đến hết trận. Hoà mà lại hoá hay!

Tiếng còi vừa dứt, chưa kịp sang bắt tay cảm ơn đội bạn thì khán giả ùa vào kín sân quây lấy chúng tôi mà hỏi han, khen ngợi. Thôi thì mạnh ai nấy nói, hỏi mà không cần trả lời, không cần giải thích. Các em nhỏ thì sà vào, ôm chặt lấy các cầu thủ, thích nhất là sờ nắn tấm quân hiệu vải trước ngực các anh bộ đội. Các em khoe: Những ngày qua, chúng em đi xem bộ đội ta, thấy các anh hiền, vui tính, mặc quân phục đẹp, nhiều súng, lắm xe, chúng em đã sướng bụng. Hôm nay lại thấy các anh đội bóng to, khoẻ hơn đội THĐ, càng mừng nhưng chỉ lo các anh thua. Thế mà các anh lại đá bóng hay, thắng nhanh, chúng em sướng lắm. Trận đầu các anh để hoà cho vui vẻ cả chứ gì? Đúng không? Quân mình giỏi thế này, thằng Tây thua là phải! Nhưng các anh ơi, trong này còn nhiều người đá giỏi hơn đội này cơ. Các anh mời họ đá nữa đi. Đá với mấy anh giỏi hơn xem mới khoái..

Hôm sau, các báo khen cả 2 đội, bình luận là một trận đấu đẹp mắt, để lại ấn tượng tốt, tạo tiền đề cho các hoạt động văn hoá thẻ thao vui tươi, lành mạnh của thủ đô mới giải phóng. Cấp trên đánh giá: TC hoàn thành tốt nhiệm vụ trong trận ra quân trước hết là về chính trị – xã hội, và nhắc: rút kinh nghiệm ngay môt cách toàn diện, chuẩn bị cho những nhiệm vụ mới với yêu cầu cao hơn.

.

V/ Cuộc đọ sức đỉnh cao
Trận đấu Thể Công - Trần Hưng Đạo có hầu hết các cầu thủ Hà Nội, nhất là anh em trong đội Tổng Hành dinh quân đội ngụy cũ (đội mạnh nhất của Hà Nội) đến xem và quan sát kỹ. Với kiến thức chuyên môn tinh tường, họ đánh giá được năng lực thực tế của Thể Công. Mặt khác sau các cuộc gặp gỡ, trò chuyện chân tình trong những ngày qua, những mặc cảm, e dè của các cầu thủ đối với kháng chiến, với bộ đội đã được giải toả rất nhiều.

Theo gợi ý của bác Huy Khôi, Mai Duy Dưỡng, số đông các cầu thủ tài năng nói trên đã họp nhau lại dưới danh nghĩa đội “Thanh Niên Hà Nội”, luyện tập và chuẩn bị giao hữu với Thể Công.

Thể Công cũng rút kinh nghiệm trận gặp THĐ và ráo riết chuẩn bị. Đội rất mừng được bổ sung thêm danh thủ Đặng Hồ Khuê từ Cục Vận tải về. Anh Khuê vốn là cựu võ sỹ quyền Anh đã từng thắng nhà vô địch Đông Dương - Lý Văn Quảng, và là tiền đạo của đội Cotonkin - Nam Định nổi tiếng một thời. Tuy đã ngoài 30, anh Khuê khoẻ chẳng kém đám trẻ.

Trận TC - TNHN được dư luận rất náo nức, đợi chờ. Nhà báo TR.M đã viết trên báo Thời Mới: ”Đây là cuộc so tài giữa đội đại diện cho lực lượng bóng đá từ kháng chiến về và đội các hảo thủ của bóng đá Hà Nội”.

Chiều 18/11/1954, trận đấu TC-TNHN được tổ chức trên sân Hàng Đẫy. Khán giả đến đông hơn trận trước nhiều. Một số mang theo ghế để đứng ở phía sau mà vẫn xem được, khỏi phải chen lấn.

TC ra sân vẫn áo đỏ, quần trắng. Đội hình W.M với Lê Nhâm TM; hậu vệ: Phạm Ngọc Quế, Nguyễn Văn Hiếu, Nguyễn Thiêm; tiền vệ: Ngô Xuân Quýnh, Trần Cao Đường; hộ công: Nguyễn Thông, Tý Bồ; tiền đạo: Trương Vinh Thăng, Nguyễn Văn Bưởi, Đặng Hồ Khuê. Dự bị: Soạn, Tâm, Khánh, Khá, Kim.

TNHN trong trang phục mầu trắng. Đội hình: Nguyễn Nghĩa (min) TM; hậu vệ: Vũ Hợi, Bùi Nghẽn, Lưu Đình Tòng; tiền vệ: Nguyễn Văn Thìn A, Nguyễn Huy Luyến (hói); hộ công: Vũ Trọng Bích (Bẩy), Bùi Diễm (lé); tiền đạo: Vũ Quang Minh, Lê Văn Tuất, Nguyễn Quang Phú (Tý). Dự bị: Thưởng, Đạt, Quỳ, Chung, Thám.

Trọng tài Văn Khôi (Khôi trắng) điều khiển trận đấu.

Đội TNHN có kỹ thuật đồng đều hơn, kết hợp nhóm nhỏ tốt, nên cầm bóng, làm chủ giữa sân nhiều hơn. Phía TC tổ chức phòng thủ đông người, với ý chí mạnh mẽ và lối chơi thiên về thể lực, đã kèm người chặt, đồng thời sẵn sàng bọc lót cho nhau. Khi có thời cơ thì bóng qua chân các anh Bồ và Thông, để bằng những đường bóng khôn khéo, tận dụng 2 cây tốc độ là Thăng và Khuê luôn đổi chỗ cho nhau mà phản công, uy hiếp đội bạn. Anh Bưởi là mũi cắm thu hút đối phương.

Trận đấu sôi nổi giằng co từ đầu, hai bên “ăn miếng trả miếng”, các thủ môn phải hoạt động liên tục, nhiều pha bóng đẹp được phô diễn, khán giả ngợi khen nồng nhiệt. Hiệp I hoà 0-0. Giờ giải lao, một bà cụ đem đến tặng đội TC rổ cam. Chúng tôi cảm ơn, xin nhận và đem một nửa mời đội TNHN cùng giải khát.

Phút 70, đang từ thế thủ, anh Bồ về sân nhận bóng, chuyền cho anh Thông. Từ mé chếch góc trái, anh Thông không giữ mà bất ngờ vẩy một đường chuyền chính xác như được đo trước, sửa lưng Bùi Nghẽn, anh Bưởi lách tới, xoay người sút luôn. Lưới TM Nghĩa rung lên trong tiếng reo hò như không muốn dứt của cả cầu trường. Những người ủng hộ TC hả hê như trút được gánh nặng.

Có bàn thắng, đội TC như khoẻ thêm lên, trong khi đó đội TNHN có vẻ xuống sức, liên tục thay người, sức tấn công giảm dần. Tỷ số được giữ nguyên. Trận đấu kết thúc, bà con nhất loạt ùa vào, một số bộ đội và thanh niên công kênh các cầu thủ TC từ giữa sân ra đến tận xe! Chúng tôi cảm động không nói được nên lời.

Tuy chưa hơn đội bạn rõ nét, nhưng đội TC trong mấy tuần lễ chuẩn bị với 6 danh thủ lớn tuổi đã hình thành cái khung mạnh, để vừa phát huy tài ba của mình, đồng thời vừa khéo kèm cặp, dìu dắt số anh em trẻ, kỹ thuật còn non nhưng sức trẻ dồi dào, tạo thành một tập thể đan xen, hỗ trợ nhau hài hoà để có thể thắng được đội TNHN trong trận thử sức đỉnh cao này. Bình luận trận đấu, các báo đều khen TC về ý chí và cách đá. Từ đó tỏ sự tin tưởng sẽ có triển vọng tiến xa.

Trận thắng có ý nghĩa thật lớn. Nó như một nét son ghi vào trang đầu cuốn sổ vàng đơn vị, tạo niềm tin cho toàn đội trên bước đường đi lên. Hai tiếng TC bắt đầu được nhiều người nhắc đến với tình cảm quý mến, thân thương, tin cậy